O Día Mundial da Alimentación 2024, que se celebrará o 16 de outubro, ten como lema "Dereito aos alimentos para unha vida e futuro mellores". Esta data, establecida en 1981 pola Organización das Nacións Unidas para a Alimentación e a Agricultura (FAO), converteuse nunha xornada clave para reflexionar sobre un dos problemas máis perentorios da humanidade: a fame e a malnutrición.
A pesar de que, en teoría, o mundo produce suficientes alimentos para cubrir as necesidades da poboación mundial, 733 millóns de persoas seguen enfrontando a fame. Neste contexto, o lema de 2024 resalta a importancia de garantir o dereito aos alimentos como un piar fundamental para construír sociedades máis equitativas e sostibles.
A importancia do dereito á alimentación
O dereito á alimentación é un principio básico recoñecido pola Declaración Universal dos Dereitos Humanos. Todas as persoas, independentemente da súa situación socioeconómica, deben ter acceso a alimentos suficientes, nutritivos e saudables. Con todo, a realidade dista moito deste ideal. As causas da fame son múltiples e complexas, dende crises económicas e conflitos armados ata os efectos devastadores do cambio climático. Estes factores, combinados con sistemas agroalimentarios fráxiles, perpetúan un ciclo de pobreza e desigualdade que afecta, sobre todo, ás comunidades máis vulnerables.
Os alimentos non son só unha necesidade básica para a supervivencia; son tamén un medio para garantir unha vida digna e saudable. Unha alimentación adecuada non só fai referencia á cantidade, senón tamén á calidade e á diversidade dos alimentos. En moitos países, especialmente nas rexións en vías de desenvolvemento, millóns de persoas vense obrigadas a consumir alimentos de baixa calidade nutricional debido á accesibilidade, o que contribúe á malnutrición en todas as súas formas: desde a desnutrición ata a obesidade.
O impacto da fame no mundo
A nivel global, a fame segue sendo unha das maiores ameazas para o benestar humano. A FAO estima que 733 millóns de persoas sofren de fame crónica, unha cifra alarmante que reflicte as profundas desigualdades que persisten no acceso aos recursos. A fame e a malnutrición non só privan ás persoas do seu dereito á alimentación, senón que tamén afectan a outros dereitos humanos, como o acceso á educación, á saúde e ao emprego.
Sistemas agroalimentarios e o seu impacto no cambio climático
Un dos aspectos máis importantes a destacar na loita contra a fame é o papel que xogan os sistemas agroalimentarios. Estes sistemas, que engloban desde a produción e distribución de alimentos ata o seu consumo, son fundamentais para garantir o acceso a unha alimentación saudable. Porén, tamén son vulnerables ás crises climáticas e, ao mesmo tempo, contribúen ao deterioro do medio ambiente. A agricultura industrial, en particular, é responsable dunha gran parte das emisións de gases de efecto invernadoiro, a degradación do solo e a perda de biodiversidade.
Neste sentido, a FAO fai un chamamento urxente á transformación dos sistemas agroalimentarios. É necesario adoptar prácticas agrícolas máis sostibles e respectuosas co medio ambiente, que non só mitiguen o cambio climático, senón que tamén promovan a resiliencia das comunidades máis vulnerables. O futuro da alimentación pasa por acadar un equilibrio entre a produción de alimentos suficientes para todos e a protección do planeta.
Alimentación saudable e accesible para todos
O lema do Día Mundial da Alimentación 2024 tamén fai fincapé na importancia dunha alimentación saudable para todos. Na actualidade, 2.800 millóns de persoas no mundo non poden permitirse unha alimentación equilibrada e de calidade. Este feito ten graves consecuencias para a saúde pública, xa que unha alimentación pouco saudable é unha das principais causas de malnutrición, que pode manifestarse tanto en forma de desnutrición como de sobrepeso e obesidade. Unha alimentación saudable debe ser diversa, é dicir, debe incluír unha variedade de alimentos que acheguen os nutrientes necesarios para o correcto desenvolvemento do organismo. Porén, en moitas rexións do mundo, as persoas máis vulnerables vense obrigadas a depender de alimentos básicos ou de baixo custo que, a miúdo, non cobren as necesidades nutricionais mínimas. Esta situación non só aumenta o risco de malnutrición, senón que tamén perpetúa as desigualdades en materia de saúde
Ademais, a falta de acceso a alimentos frescos e nutritivos, xunto á falta de información sobre hábitos alimenticios saudables, contribúe a que moitas persoas opten por dietas de baixa calidade nutricional. Combater este problema require un esforzo conxunto dos gobernos, o sector privado e a sociedade civil para promover políticas que favorezan o acceso a unha alimentación saudable e asequible para todos.
Que podemos facer nós?
A loita contra a fame non é só responsabilidade dos gobernos ou das organizacións internacionais. Todos temos un papel que desempeñar neste desafío global. Como consumidores, podemos tomar decisións máis conscientes na nosa alimentación, elixindo produtos sostibles, reducindo o desperdicio de alimentos e apoiando iniciativas locais que promovan o acceso a alimentos frescos e nutritivos.
Ademais, podemos esixir aos gobernos que adopten medidas para reducir as desigualdades e a pobreza, así como promover políticas que favorezan a seguridade alimentaria. Só cando todos desfrutemos do dereito humano a unha alimentación adecuada, poderemos avanzar cara un futuro máis xusto e equitativo para todos.
O Día Mundial da Alimentación 2024 lémbranos que o acceso aos alimentos é un dereito humano fundamental, que aínda está lonxe de ser unha realidade para millóns de persoas en todo o mundo. A loita contra a fame e a malnutrición é un desafío global que require un enfoque integral, que aborde tanto as causas estruturais do problema como as solucións sostibles a longo prazo. Transformar os sistemas agroalimentarios e garantir que todos poidan desfrutar dunha alimentación saudable e nutritiva é clave para lograr un futuro mellor para todos.